Το παράδειγμα της σοκολάτας

Ας καταστεί σαφές εξαρχής ότι, η σοκολάτα, όπως και οποιοδήποτε άλλο γλυκό ή αλμυρό τρόφιμο, σνακ ή ρόφημα, μπορούν να καταναλώνονται με μέτρο και στο πλαίσιο ενός ισορροπημένου τρόπου ζωής. Συνειδητοποιημένα και με επίγνωση.

Στο σημείο αυτό, λοιπόν, ας σκεφτούμε τη σοκολάτα, για παράδειγμα την τελευταία φορά που φάγαμε ή τη σοκολάτα που μας έρχεται τώρα στο μυαλό. Ας σκεφτούμε το χρώμα, το σχήμα, της συσκευασίας, την αίσθηση του χαρτιού περιτυλίγματος, το σκίσιμο του χαρτιού, το χρώμα και το σχήμα της σοκολάτας, την αίσθηση στις άκρες των δαχτύλων μας όταν κόβουμε ένα κομμάτι, και τον ήχο που τη συνοδεύει, την αίσθηση στους γευστικούς μας κάλυκες όταν την τοποθετούμε στο στόμα.

Τι ακριβώς νιώθουμε; Τη γλυκιά της γεύση; Την πλούσια υφή; Τι άλλο; Τι ακριβώς σκεφτόμαστε; Πολλοί άνθρωποι περιγράφουν ότι, όταν τρώνε σοκολάτα νιώθουν, τη γλυκιά γεύση, ίσως ωραία γεύση και μια πλούσια υφή, και πολλοί συνεχίζουν λέγοντας ότι νιώθουν ζεστασιά, ικανοποίηση, θαλπωρή, ακόμα και ανακούφιση, χαλάρωση, χαρά. Πώς ακριβώς συμβαίνει αυτό; Πώς γίνεται κάποια χημικά συστατικά ή/και ο συνδυασμός τους να «προκαλούν» συναισθήματα;

Σήμερα, με την πρόοδο των νευροεπιστημών, της βιολογίας και της ψυχολογίας, και των νευροαπεικονειστικών μεθόδων του εγκεφάλου γνωρίζουμε ότι, όταν τρώμε σοκολάτα ενεργοποιείται το κέντρο ικανοποίησης ή ανταμοιβής στον εγκέφαλο, όπως άλλωστε συμβαίνει κάθε φορά που τρώμε ή πίνουμε κάτι, αφού αυτό αποτελεί ένα μέρος των μηχανισμών με τους οποίους ο ανθρώπινος οργανισμός ελέγχει την πρόσληψη τροφής και διασφαλίζει την επιβίωσή μας. Και είναι το ίδιο ακριβώς κέντρο που ενεργοποιείται από οτιδήποτε άλλο διασφαλίζει την επιβίωση και διαιώνισή μας – αλλά και από το άκουσμα της αγαπημένης μας μουσικής, την αγκαλιά από τα αγαπημένα μας πρόσωπα κ.ο.κ. Όμως, όπως παρατηρούν οι επιστήμονες, το πόσο (ένταση) και για πόσο (διάρκεια) θα ενεργοποιηθεί το κέντρο ανταμοιβής εξαρτάται από την «υποκειμενική εμπειρία» του ατόμου. Και η υποκειμενική εμπειρία περιλαμβάνει τις προσδοκίες, τις προτιμήσεις, τις αξίες, τις πεποιθήσεις, τις επιδράσεις της κουλτούρας και του περιβάλλοντος του ατόμου. Περιλαμβάνει τον τρόπο με τον οποίο το άτομο σκέφτεται και παίρνει αποφάσεις.

Φαντάζεστε λοιπόν τι μπορεί να συμβεί αν καταφέρουμε να τροποποιήσουμε την υποκειμενική εμπειρία;
Με δεδομένο ότι, σε τελική ανάλυση οι αποφάσεις μας επηρεάζονται από τον τρόπο που σκεφτόμαστε, τροποποιώντας τον τρόπο που σκεφτόμαστε, τροποποιούμε και τη συμπεριφορά μας.