Πώς θα αδυνατίσεις με τη δύναμη του μυαλού σου
Δημοσιευμένο στο SHAPE Τεύχος Αυγούστου 2020
Όσοι έχουν κάποια στιγμή διαβάσει ή ακούσει για τον Νευρο-γλωσσικό Προγραμματισμό (NLP, Neuro-linguistics Programming) ίσως γνωρίζουν ότι, εδώ και δεκαετίες, αξιοποιείται για την ενίσχυση της προσωπικής ανάπτυξης. Ο όρος NLP προέρχεται από τα τρία πλέον σημαντικά στοιχεία που καθορίζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά: Πρώτον, το μυαλό (neuro) ή το νευροδιαδίκτυο ως σύστημα που λαμβάνει, μεταφέρει και επεξεργάζεται τις πληροφορίες από το εξωτερικό περιβάλλον δια μέσου των αισθήσεών μας. Δεύτερον, τη γλώσσα (linguistics) με την ευρεία έννοιά της και η οποία αποδίδει νόημα στις πληροφορίες και εκφράζει τις εμπειρίες μας. Τρίτον, τον προγραμματισμό (programming) δηλαδή τα μοτίβα ή πρότυπα λειτουργίας που υιοθετούμε αλληλεπιδρώντας με το περιβάλλον μας και τα οποία χαρακτηρίζουν τον τρόπο με τον οποίο επιλέγουμε να χειριστούμε καταστάσεις, προδιαγράφουν τον τρόπο που προχωρούμε & καθορίζουν το βαθμό που πετυχαίνουμε ή όχι. Τί σχέση έχει όμως και με ποιον τρόπο μπορούμε να τον αξιοποιήσουμε για να ελέγξουμε καλύτερα το βάρος μας ή να βελτιώσουμε τη διατροφή μας;
Όταν «όλα είναι στο μυαλό»
Η Μαρία ρίχνει μια ματιά στον κατάλογο και τελικά παραγγέλνει κάτι που ξέρει ότι δεν πρέπει να φάει. Νιώθει δυσάρεστα με τη σκέψη ότι πρέπει να κάνει δίαιτα και να στερηθεί τα αγαπημένα της φαγητά. Δεν της αρέσει το βάρος και το σώμα της και θέλει πάρα πολύ να χάσει κιλά, όμως, πιο το νόημα; Αφού το γνωρίζει πλέον καλά, μπορεί να στερηθεί για λίγο την απόλαυση του φαγητού, θα χάσει λίγο βάρος, αλλά κάποια στιγμή, το ξέρει, κάτι θα συμβεί, θα αγχωθεί και φάει, θα υποκύψει σε πειρασμούς, θα κουραστεί, θα χάσει την κινητοποίησή της, θα κολλήσει – ή απλά θα καταλήξει ότι δεν της ταιριάζει η όποια δίαιτα ακολουθήσει.
Συχνά, άνθρωποι όπως η Μαρία, και μαζί με αυτούς και οι διαιτολόγοι που καλούμαστε να τους καθοδηγήσουμε στο ταξίδι για τη βελτίωση της διατροφής και της υγείας τους, αναρωτιόμαστε τί ακριβώς είναι αυτό που τους εμποδίζει να πετύχουν τους στόχους τους. Πώς γίνεται κάποιος να θέλει τόσο πολύ κάτι, να προσπαθεί και παρόλα αυτά να μην τα καταφέρνει;
Η απάντηση, στις περισσότερες περιπτώσεις, έχει σχέση με τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε. Πρακτικά, με οτιδήποτε έχει σχέση με το βάρος, τη διαχείρισή του, τη σχέση μας με το φαγητό, τα κίνητρα, τους στόχους και σχεδιασμό για την υλοποίησή τους, τις δράσεις μας, τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την επιτυχία ή την αποτυχία, ακόμα και την πιθανή ύπαρξη «δευτερεύοντος οφέλους» από την τήρηση της παρούσας κατάστασης. Και ο οποίος τρόπος σκέψης καθορίζει και τη συμπεριφορά και τις επιλογές μας.
Στο παράδειγμα της Μαρίας, έχει νόημα να ρωτήσει κανείς γιατί «πρέπει» να χάσει κιλά, με βάση ποιον και ποιον δικό της λόγο αυτό εξυπηρετεί, αν τελικά, εξυπηρετεί; Τι θα αλλάξει και τι δεν θα αλλάξει στη ζωή της Μαρίας αν χάσει ή αν δεν χάσει κιλά; Όταν έχουμε δικούς μας σημαντικούς λόγους για οτιδήποτε είναι πιο πιθανό να κάνουμε όλες εκείνες τις αλλαγές που θα χρειαστούν σε διάφορα επίπεδα (και όχι μόνο στη διατροφή και την άσκηση) για να πετύχουμε το στόχο μας.
Είμαστε σχεδιασμένοι για να κερδίζουμε, όχι για να χάνουμε
Από νευροβιολογικής πλευράς, δεν είμαστε σχεδιασμένοι για να «χάνουμε» οτιδήποτε, πόσο μάλλον βάρος, το αντίθετο, έχουμε πολυάριθμους ομοιοστατικούς μηχανισμούς (όπως εκείνοι που εμπλέκονται με τις ορμόνες της πείνας και του κορεσμού όπως η γκρελίνη και η λεπτίνη) και μη ομοιοστατικούς μηχανισμούς (π.χ. το σύστημα ανταμοιβής
Διαβάστε το υπόλοιπο άρθρο στο SHAPE Αυγούστου 2020 ή ζητήστε το εδώ.